Een kwestie van vertrouwen
Stel je voor: een medewerker merkt dat er structureel iets misgaat in de facturatie. Of een projectleider ontdekt dat een leverancier niet voldoet aan veiligheidsafspraken. Wat gebeurt er dan? Wordt het bespreekbaar gemaakt, of blijft het bij gefluister in de wandelgangen?
Iedere organisatie krijgt vroeg of laat te maken met dit soort situaties. Hoe je ermee omgaat, bepaalt niet alleen of problemen tijdig worden opgelost, maar ook hoe veilig en betrouwbaar je als organisatie wordt gezien. Precies daar komt de klokkenluidersregeling in beeld.
Wet bescherming klokkenluiders: dit is al van kracht
Er bestaat soms het idee dat de klokkenluidersregeling “pas vanaf 2026” verplicht wordt. Dat klopt niet. De Europese Whistleblower Directive is namelijk al in Nederlandse wetgeving omgezet via de Wet bescherming klokkenluiders (Wbk).
Sinds 18 februari 2023 geldt de regeling voor organisaties met 250 of meer medewerkers; sinds 17 december 2023 geldt de plicht ook voor werkgevers met 50 tot 249 medewerkers. Voor de financiële sector geldt de verplichting zelfs al voor organisaties met minder dan 50 werknemers; in andere sectoren kan aanvullende regelgeving dit eveneens vereisen.
Waarom denken sommige ondernemers dat dit pas vanaf 2026 geldt?
Het misverstand leeft hardnekkig, en dat heeft drie oorzaken:
- Gefaseerde invoering. Grote werkgevers moesten al in 2023 voldoen, middelgrote sinds eind 2023. Omdat die termijnen recent zijn, ervaren veel organisaties het alsof de verplichting “net pas” speelt en ze nog tijd hebben.
- Aanvullende onderdelen in ontwikkeling. Onderdelen zoals anoniem melden en extra toezicht- en sanctiebevoegdheden voor het Huis voor Klokkenluiders worden pas richting 2026-2027 verwacht. Dat geeft sommigen de indruk dat de hele wet pas dan verplicht wordt.
- Verwarring met andere regelgeving. Veel ondernemers hebben hun blik nu gericht op andere compliance-deadlines, zoals de CSRD-rapportage, die pas in 2026 breed gaat gelden. Het jaartal 2026 duikt daardoor vaak op in compliance-discussies, waardoor de klokkenluidersregeling ten onrechte in dat hokje belandt.
De werkelijkheid is dus dat de kernverplichtingen al gelden. Ondernemers die wachten tot 2026 lopen het risico op overtredingen en reputatieschade.
Waarom je niet moet wachten
Toch zie je dat veel organisaties nog achterlopen. “We hebben nog even de tijd”, klinkt het vaak. In de praktijk is dat een riskante houding. Drie redenen:
1. Reputatie en vertrouwen
Een bedrijf dat openstaat voor meldingen laat zien dat integriteit geen loze kreet is. Het ontbreken van een regeling kan juist tot wantrouwen leiden, bij medewerkers én klanten.
2. Risicobeheersing
Meldingen zijn een vroegtijdig signaalmechanisme. Een datalek, fraude of onveiligheid kan al in een vroeg stadium zichtbaar worden, zodat je schade voorkomt.
3. Implementatietijd
Een regeling maak je niet van vandaag op morgen. Het aanwijzen van een vertrouwenspersoon, opstellen van procedures, trainen van medewerkers: het vraagt voorbereiding. Wie pas bij de volgende audit in actie komt, loopt achter de feiten aan.
Wat regel je dan minimaal om veilig én aantoonbaar te kunnen melden? Binnen 30 dagen kun je de basis neerzetten: een meldkanaal live zetten, een vertrouwenspersoon aanwijzen en een eerste procedure publiceren.
Wat is een klokkenluidersregeling precies
Een klokkenluidersregeling is het formele kader waarbinnen medewerkers, leveranciers en andere betrokkenen misverstanden of vermoedens daarvan kunnen melden zonder angst voor repercussies. Het kan gaan om fraude, overtreding van wet- en regelgeving, structureel onveilige werksituaties of schending van privacyregels.
Belangrijk is dat de melder wordt beschermd. De wet schrijft voor dat iemand die een melding doet niet mag worden benadeeld. Dat betekent: geen ontslag, geen pesterijen, geen vertraging van promotiekansen. En let op: de Wbk beschermt óók melders die direct extern een melding doen bij een bevoegde autoriteit of het Huis voor Klokkenluiders. Het gaat om vertrouwen en veiligheid, ongeacht de route.
Hoe richt je dit praktisch in?
Een klokkenluidersregeling hoeft geen dik handboek te zijn. Het gaat erom dat je de basis goed regelt en dat iedereen weet waar hij of zij terecht kan.
Kies een meldkanaal dat werkt. Dat kan een speciaal e-mailadres of telefoonnummer zijn, maar ook een digitaal portaal waarin meldingen direct geregistreerd worden. Belangrijk is dat het kanaal laagdrempelig en vertrouwelijk is.
Wijs een vertrouwenspersoon aan. Medewerkers moeten het gevoel hebben dat ze terechtkunnen bij iemand die onafhankelijk en zorgvuldig handelt. Dat kan een interne functionaris zijn, mits er geen belangenverstrengeling is, of een externe partij.
Stel een duidelijke procedure op. Wie ontvangt de melding? Binnen welke termijn wordt er gereageerd? Hoe wordt bepaald of het een incident of een structurele kwestie is? En hoe wordt de melder geïnformeerd over de vervolgstappen? Leg dit helder vast.
Communiceer en train. Een regeling die alleen in een beleidsmap staat, doet weinig. Medewerkers moeten weten dat de mogelijkheid bestaat en dat meldingen veilig zijn. Dat vraagt om uitleg tijdens onboarding, regelmatige herinneringen en eventueel korte trainingen.
Volg meldingen op en documenteer. De grootste valkuil is dat meldingen in de la verdwijnen. Dat ondermijnt elk vertrouwen. Zorg dat elke melding wordt geregistreerd, dat er een opvolging plaatsvindt en dat bevindingen teruggekoppeld worden.

Van verplichting naar kans
De wettelijke verplichting is een stok achter de deur, maar de échte waarde ligt verder. Een goed ingerichte klokkenluidersregeling versterkt de cultuur van openheid en vertrouwen.
In plaats van angst voor “klokkenluiders” kun je het zien als een interne kwaliteitscontrole. Medewerkers worden je extra ogen en oren. Zij signaleren zaken die je als management niet altijd ziet. Dat levert verbeteringen op in processen, kwaliteit en veiligheid.
Een voorbeeld uit de praktijk
Een middelgroot productiebedrijf kreeg te maken met een medewerker die meldde dat veiligheidsvoorschriften structureel werden genegeerd in de nachtdienst. In eerste instantie vond men dit lastig: het kwam over als “klagen”. Toch werd de melding serieus opgepakt. Uit onderzoek bleek dat er inderdaad tekortkomingen waren in de veiligheidsprocedures. Door tijdig in te grijpen, werden ongevallen voorkomen en verbeterden de werkprocessen. Het resultaat: niet alleen een veiligere werkvloer, maar ook meer vertrouwen tussen medewerkers en management.
De rol van tooling
Veel organisaties vragen zich af hoe ze meldingen overzichtelijk en veilig kunnen bijhouden zonder dat het administratief een blok aan het been wordt. Hier kunnen gespecialiseerde tools een verschil maken.
Met software zoals CompliTrack leg je meldingen centraal en veilig vast. Acties kunnen automatisch aan de juiste personen worden toegewezen. Rapportages geven inzicht in hoeveel meldingen er zijn gedaan en welke opvolging plaatsvindt. Zo behoud je overzicht en kun je aantonen dat meldingen serieus worden behandeld.
Het voordeel is duidelijk: minder losse e-mails en Excel-sheets, meer structuur en aantoonbaarheid. En wanneer meldingen gekoppeld worden aan bredere risicoanalyses en audits, wordt de regeling een onderdeel van je hele complianceproces.
Checklist: ben jij klaar?
Wil je snel toetsen hoe ver je bent? Stel jezelf deze vragen:
- Is er een intern meldkanaal dat veilig en laagdrempelig is?
- Weet iedereen in de organisatie wie de vertrouwenspersoon is?
- Is vastgelegd hoe meldingen worden beoordeeld en opgevolgd?
- Zijn medewerkers beschermd tegen benadeling wanneer ze melden?
- Is er een systeem om meldingen vast te leggen en te monitoren?
- Worden ervaringen en trends teruggekoppeld voor structurele verbetering?
Kun je heer meerdere keren geen volmondig “ja” op antwoorden? Dan is het tijd om stappen te zetten.
Conclusie
De klokkenluidersregeling is geen papieren verplichting, maar een fundament voor vertrouwen, veiligheid en risicobeheersing. De Wet bescherming klokkenluiders geldt nú, en organisaties doen er goed aan dit serieus te nemen.
Door een regeling in te richten die werkt, laat je zien dat je transparantie en integriteit belangrijk vindt. Het levert je meer grip op risico’s, een betere bedrijfscultuur en een sterker imago op. En met de juiste hulpmiddelen houd je het eenvoudig en beheersbaar.
Wie vandaag begint, hoeft morgen niet te vrezen voor reputatieschade of last-minute stress bij een audit. Integendeel: je zet een stap richting een organisatie waar vertrouwen en openheid de norm zijn.
Wil je weten hoe je een meldregeling eenvoudig integreert in je bredere compliance-aanpak? Lees dan ook onze eerdere blog over effectief incidentbeheer en implementatie van GRC-software zonder complexiteit.