Een risicoanalyse is niet alleen een verplicht nummertje voor ISO-certificeringen als ISO 27001 of ISO 9001. Een écht goede risicoanalyse helpt je om bewuste keuzes te maken, je bedrijfsvoering te versterken en onaangename verrassingen voor te zijn. Maar een overzicht van risico’s is pas het begin. De echte kracht zit in het vertalen van risico’s naar concrete acties en beheersmaatregelen.
In deze blog neem ik je stap voor stap mee hoe je dat doet — en hoe een slimme GRC-tool zoals CompliTrack jouw organisatie kan ondersteunen bij effectief risicomanagement.
Wat houdt een goede risicoanalyse in?
Kort gezegd: een goede risicoanalyse brengt in kaart:
- Welke risico’s je loopt
- Hoe groot deze risico’s zijn
- Wat je eraan gaat doen
Het draait dus om drie kernstappen:
- Inventariseren: Welke risico’s zijn er?
- Beoordelen: Hoe waarschijnlijk zijn ze, en wat is de impact?
- Mitigeren: Welke acties en maatregelen zet je in?
Belangrijk daarbij: blijf niet hangen in dikke rapporten of eindeloze Excel-lijsten. Een risicoanalyse moet vooral praktisch, helder en werkbaar zijn.
Wil je meer over de basis weten? Lees dan: De risicoanalyse: een onmisbaar instrument voor elke ondernemer (10 september 2024)
Stap 1: Risico’s inventariseren
Inventariseren begint breed. Kijk naar verschillende invalshoeken: interne processen, leveranciers, technologie, mesnen en wet- en regelgeving.
Bijvoorbeeld:
- ISO 27001 (informatiebeveiliging): risico’s rondom datalekken of cyberaanvallen.
- ISO 14001 (milieumanagement): risico’s zoals chemische lozingen of milieuschade.
Voorbeelden:
- Informatiebeveiliging: Gevoelige klantdata wordt gestolen door een phishing-aanval.
- Milieumanagement: Onbedoelde lozing van gevaarlijke stoffen bij een leverancier.
Gebruik brainstormsessies, audits en gesprekken met medewerkers om risico’s vanuit verschillende hoeken op te halen. In CompliTrack kun je risico’s eenvoudig registreren en structureren, zodat je niets mist.
Stap 2: Risico’s classificeren en prioriteren
Zodra je risico’s hebt verzameld, is het tijd om ze te beoordelen: hoe ernstig zijn ze? Dit doe je door elk risico te scoren op kans en impact. Zo leg je de basis voor een gestructureerd risicobeheerplan.
Hoe bepaal je de kans?
De kans geeft aan hoe waarschijnlijk het is dat een risico zich voordoet. Signaleren kan met:
- Historische data: Heeft het zich eerder voorgedaan?
- Trends en ontwikkelingen: Wordt het risico groter door nieuwe dreigingen?
- Complexiteit van processen: Hoe ingewikkelder, hoe groter de kans op fouten.
- Menselijke factoren: Denk aan werkdruk, ervaring en cultuur.
- Technische staat: Verouderde systemen verhogen de kans op incidenten.
Gebruik een eenvoudige schaal om de kans te beoordelen:
- 1 = Zeer onwaarschijnlijk
- 2 = Onwaarschijnlijk
- 3 = Neutraal
- 4 = Waarschijnlijk
- 5 = Zeer waarschijnlijk
Hoe bepaal je de impact?
De impact geeft aan hoe groot de schade is als het risico zich voordoet, denk hierbij aan:
- Financiële gevolgen: Kosten, boetes, claims.
- Operationele gevolgen: Stilstand, vertragingen.
- Reputatieschade: Verlies van vertrouwen en klanten.
- Wettelijke gevolgen: Sacties, juridische procedures.
- Personeelsimpact: Veiligheidsincidenten, verloop.
Ook hier werk je met een schaal:
- 1 = Verwaarloosbare impact
- 2 = Kleine impact
- 3 = Gemiddelde impact
- 4 = Grote impact
- 5 = Kritische impact
Praktische aanpak: De risicomatrix
Door de kans en impact te combineren in een risicomatrix, zie je in één oogopslag welke risico’s prioriteit hebben:
| Impact / Kans | Zeer onwaarschijnlijk (1) | Onwaarschijnlijk (2) | Neutraal (3) | Waarschijnlijk (4) | Zeer Waarschijnlijk (5) |
| Kritische impact (5) | Matig risico (5) | Matig risico (10) | Hoog risico (15) | Zeer hoog risico (20) | Kritisch riscio (25) |
| Grote impact (4) | Laag risico (4) | Matig risico (8) | Hoog risico (12) | Hoog riscio (16) | Zeer hoog risico (20) |
| Gemiddelde impact (3) | Laag risico (3) | Matig risico (6) | Matig risico (9) | Hoog risico (12) | Hoog risico (15) |
| Kleine impact (2) | Laag risico (2) | Laag risico (4) | Matig risico (6) | Matig risico (8) | Hoog risico (10) |
| Verwaarloosbare impact (1) | Verwaarloosbaar risico (1) | Laag risico (2) | Laag risico (3) | Laag risico (4) | Matig risico (5) |
Op basis van de score, kun je de volgende acties nemen:
- Verwaarloosbaar / Laag risico: Monitoren
- Matig risico: Maatregelen overwegen
- Hoog risico: Actief mitigeren
- Zeer hoog / Kritisch risico: Direct ingrijpen
In CompliTrack kun je kans en impact makkelijk invuullen, waarna de software automatisch een risicoscore en een overzichtelijke maatrix genereert. Dat maakt prioriteren heel eenvoudig.
Stap 3: Van risico’s naar concrete maatregelen
Nu wordt het pas écht praktisch. Elk belangrijk risico moet je omzetten naar duidelijke acties of beheersmaatregelen.
Voorbeelden van risico-mitigatie:
- Informatiebeveiliging (ISO 27001):
- Risico: Phishing aanvallen.
- Maatregel: Verplichte security-awareness trainingen en implementatie van tweestapsverificatie.
- Milieumanagement (ISO 14001):
- Risico: Chemische lozing door leveranciers.
- Maatregel: Strengere leveranciersaudits en verplichte certificering voor leveranciers (bijvoorbeeld ISO 14001).
- Kwaliteitsmanagement (ISO 9001):
- Risico: Foutieve leveringen
- Maatregel: Dubbele controles op leveringen en training voor logistiek personeel.
Belangrijk: Wijs altijd een verantwoordelijke aan en plan periodieke evaluaties in.
De rol van een GRC-tool bij effectief risicomanagement
Zonder ondersteuning is risicobeheer vaak chaotisch en foutgevoelig. Met een tool als CompliTrack:
- Houd je alle risico’s centraal en gestructureerd bij.
- Kun je risico’s automatisch scoren en prioriteren.
- Koppel je direct mitigerende maatregelen en actiehouders.
- Plan je opvolging en herbeoordeling eenvoudig in.
TIP: Lees ook: Van spreadsheets naar gestructureerd risicobeheer: Waarom organisaties overstappen op GRC-software (16 februari 2025)
CompliTrack is perfect voor kleinere en middelgrote organisaties die wél serieus aan de slag willen met risicobeheer, maar geen complexe software willen implementeren.
Tot slot: Blijf risico’s beheren, niet alleen inventariseren
Een risicoanalyse stopt niet bij het maken van een lijstje. Effectief risicomanagement vraagt om:
- Heldere prioriteiten
- Concrete acties
- Duidelijke verantwoordelijkheden
- Structurele opvolging
Met een slimme aanpak – ondersteund door een GRC-tool zoals CompliTrack – wordt jouw risicobeheerplan niet alleen makkelijker, maar vooral effectiever.
Wil je weten hoe wij jou kunnen helpen met jouw risicoanalyse ISO 27001 of risicobeheer binnen ISO 9001, ISO 14001 of ISO 45001? Neem gerust contact op!